Manastir Kumanica

Manastir Kumanica nalazi se u ataru sela Vrbnica, na rubnom delu opštine Sjenica, na granici Srbije i Crne Gore. Smešten je u kanjonu reke Lim, uz samu železničku prugu Beograd – Bar, na magistralnom putu Prijepolje – Bijelo Polje. Manastir je posvećen Svetom arhistratigu Gavrilu, a iako se u pisanim dokumentima prvi put pominje 1514. godine, izgrađen je najverovatnije u XIV veku, na šta ukazuju i pojedini delovi ploča nađeni u ruševinama prvobitnog zdanja manastira koji potiču iz razdoblja od kraja XIII do sredine XV veka. U hrišćanskoj crkvenoj tradiciji manastir Kumanica poznat je i po tzv. Kumaničkom jevanđelju, koje je 1604. godine kao poklon manastiru priložio jeromonah Zaharije. Ovaj značajan rukopis je nastao početkom XVI veka, dok ilustracije četvorojevanđelja izuzetne lepote potiču iz XIV i XV veka. Portreti jevanđelista, vrhunska dela umetnosti XIV veka umetnuta su u mlađi rukopis koji je ukrašen u XVI veku, a za taj period se vezuje i najveći broj fragmenata fresaka. Rukopis Kumaničkog jevanđelja danas se čuva u prostorijama Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) u Beogradu.