U starijoj litreraturi zabeleženo je da u dolini Izbičke reke, na mestu današnje Novopazarske Banje, na sedam mesta izvire topla sumporovita voda, temperature do 470 C, koja je sa izvora dovedena do dva ozidana kupatila. Jedno kupatilo čine ostaci rimskih termi, a drugo je podignuto krajem 16. veka. Zgrada hamama je jednostavna građevina pravougaone osnove, čije unutrašnje prostore nadvisuju dve kupole, nejednake veličine, sa osmostranim tamburima. Hamam je zidan u alternaciji kamena i opeke. Unutrašnjost je podeljena na dva dela: svlačionicu i kupatilo koje u središnjem delu ima osmougaoni bazen, dubine 1,5 metara. Oko bazena su četiri prostora zasvedena poluobličastim svodovima. Iznad svlačionice se uzdiže manja kupola koja je najverovatnije obnovljena u 19. veku. Svlačionica je, po rečima Artura Evansa (1875), bila okružena sa osam polukružnih niša i imala je sa svake strane “uzdignutu drvenu platformu na kojoj su se kupališni gosti, ogrnuti svojom odećom, odmarali i zabavljali s nargilama i šerbetom, dok su iz šedrvana na sredini izbijali mlazevi sveže vode”.
Iznad ulaza u hamam nalazi se ploča, veličine 26 x 40 cm, na kojoj je isklesan natpis u stihovima na turskom jeziku, ispisan ukrasnom vrstom arapskog pisma, koji u prevodu glasi:
„Oni koji su videli istok i zapad, kopno i more, rekli su:
Na svetu mi nismo videli ovakve termalne banje (kapluče).
Između njih jedan videći je izreče joj zbirni kronogram:
Ova banja postade raj za zaljubljene (voljene)“
(1002. V – 1593/94)
Iz natpisa se vidi da je hamam u Novopazarskoj Banji sagrađen hidžretske 1002. godine, odnosno 1593/1594. godine. Evlija Čelebija nije zabeležio ovaj natpis, ali je ostavio drugi podatak prema komjem je hamam, omiljeno izletište Novopazaraca, podigao Hafiz Ahmed-paša, koji je iste godine došao na položaj bosanskog muhafiza. Izvesno vreme tokom 16. veka, banju je pod zakup držao Hadži Hurem, osnivač jedne od najstarijih džamija Novog Pazara, pa ga neki smatraju i njegovim graditeljem. Godine 1611. hamam pominje i francuski putopisac Lefevr, a oko sredine 17. veka i turski geograf Hadži Kalfa.
Za prostorno rešenje Novopazarske banje arhitekte nalaze analogiju u carigradskom hamamu, podignutom po nalogu Mihrimah, kćerke Sulejmana Zakonodavca 1548. godine, a kojeg je sagradio najpoznatiji turski graditelj Mimar Sinan. U toku viševekovne upotrebe, na hamamu je izvedena samo jedna delimična obnova u 19. veku, kada je obnovljena svlačionica i kupola nad njom. Novopazarski hamam nije u upotrebi od 2010. godine, kada se urušila kupola nad centralnim bazenom.
